سخن گفتن شیرخواران در رده های سنی مختلف
هر کودکی طبق جدول زمان بندی خودش پیش می رود و مقایسه اینکه یک کودک در شش ماهگی حرف زدن را آغاز می کند با کودکی که بعد از یک سالگی نیز هنوز واژه ندارد کار چندان درستی نیست. اما به طور معمول جدول زمانبندی ای برای هر بخش از مهارت های کودک در سنین مختلف وجود دارد که راهنمایی برای والدین، پزشک و مشاوران کودک است تا بر اساس آن وضعیت کودک را ارزیابی کند. اما این اصلا به معنای آن نیست که اگر به طور معمول کودکان در نه ماهگی چهار دست و پا راه می روند کودکی که این کار را نمی کند مشکل ویژه ای دارد. به همین ترتیب با اینکه معیاری برای حرف زدن کودکان وجود دارد اما نمی توان همه کودکان را با آن تطبیق داد. در عین حال این به معنای آن نیست که شما نمی توانید کاری برای توسعه مهارت های کودک تان انجام بدهید. زبان آموزی اتفاقا از آن مواردی است که شما می توانید در آن نقش اساسی داشته باشید به ویژه اگر احساس می کنید فرزندتان از جدول زمان بندی عقب افتاده است و یا آنچنان که می گویند دیر زبان باز می کند.
به گزارش آکاایران این راهنما برای فهمیدن موقعیت فرزندتان مفید است:
ـ نوزادان از ۶ تا ۹ ماهگی آوا زبانی دارند.
ـ نوزادان در ۹ ماهگی باید بتوانند آوا تولید کنند، بخندند و صدا تولید کنند.
ـ در ۱۲ ماهگی کودک می تواند اشاره کند، واکنش نشان بدهد و خودش را با صداها حرکت بدهد.
ـ در ۱۴ ماهگی کودکان می توانند به چیزهای مورد علاقه اشاره کنند و واکنش نشان بدهند.
ـ از ۹ ماهگی تا ۱۵ ماهگی کودکان می توانند برخی از کلمات ساده را بگویند.
ـ از ۱۲ ماهگی تا ۱۸ ماهگی کودکان معنای برخی از کلمه های رایج را می فهمند مثلا معنای بابا، مامان، آب و…
ـ تا ۱۸ ماهگی کودک حتما باید معنای دست زدن و تکان دادن سر را بفهمد.
ـ در ۱۸ ماهگی کودک حداقل ۵۰ کلمه بلد است و می تواند با آنها جمله های دو کلمه ای بسازد.
ـ در ۱۸ ماهگی کودکان می توانند به سوال های ساده پاسخ بدهند و دستورات مستقیم و ساده را اجرا کنند.
ـ در ۱۸ ماهگی کودکان می توانند به سمت چیزی که اشاره می کنید برگردند و به آن نگاه کنند.
کودک را درگیر کنید
تمام لحظاتی که با کودکتان از روز اول آغاز می کنید فقط لحظات لذت بردن و شادی و یا مراقبت نیستند در تمام این مدت شما فرصت دارید که کودک را با زبان آشنا کنید. وقتی کودک خیره نگاهتان می کند با او حرف بزنید، درباره اجزای صورت خودتان حرف بزنید.وقتی کودک دهانش را باز و بسته می کند از این فرصت استفاده کنید و با ادای کلمات با باز و بسته کردن دهان توجه کودک را به صدا و حرکت لب ها جلب کنید. برای کودک شعر بخوانید و محیط کودک را در سکوت نگه ندارید. در لحظات بیداری توجه کودک را به صداها، حرف ها و کلمات و موسیقی جلب کنید. بارها و بارها یک کلمه را تکرار کنید و یک شعر را بخوانید. وقتی در حمام هستید برایش شعر بخوانید، وقتی پوشک را تعویض می کنید، موقع غذا دادن، موقع خواباندن، موقع رانندگی، در پارک و در خیابان. موقع کارکردن برای کودک شرح دهید که چه کاری انجام می دهید. و در مهمانی به او توضیح بدهید که چه چیزی در جریان است.
شناساندن همه چیز
کودکان از طریق شنیدن یاد می گیرند. به این حساب که او هنوز نمی فهمد زندگی اش را در سکوت قرار ندهید. اسم اشیا را تکرار کنید، به رنگ ها اشاره کنید، عدد بشمارید، نام آدم ها را صدا بزنید و هر حرکتی که می کنید را برای کودک توضیح بدهید. اگر او را در آغوش می گیرید تکرار کنید که او را در آغوش گرفته اید. به اشیا اشاره کنید. از زمانی که او خیلی کوچک است با او بای بای کردن، سلام کردن، دست زدن، تکان دادن سر، بله و نه،ضربه زدن به اشیا، صدای حیوانات، صدای طبیعت، صدای غذاها و هرچیزی که در محیط زندگی اش وجود دارد را معرفی کنید.
در وقت بازی
یک فرصت عالی برای آموزش زبان و توسعه بیان و کلمات وقت بازی است. هرچقدر بیشتر حرف بزنید و در بازی مدام به اشیا و نحوه انجام بازی اشاره کنید. به اسباب بازی ها اشاره کنید، برایش داستان بسازید، آنها را نام گذاری کنید و از این فرصت برای حرف زدن بیشتر استفاده کنید.
فرصت کتاب خوانی
تا جایی که ممکن است برای کودکتان کتاب بخوانید. این یکی از بهترین روش ها برای توسعه زبان کودک است.
فقط کافی است که تصاویر کتاب را برای کودک توصیف کنید بدون اینکه از روی متن آن بخوانید. کتاب هایی انتخاب کنید که رنگی و جذاب باشند و جزئیات زیادی داشته باشند. بسیاری از کتاب های مخصوص نوزادان ساده و با تصویرهای کم است. به جای این نوع کتاب ها، کتاب هایی با نقاشی های جزیی بخرید تا بتوانید بیشتر حرف بزنید و چیزهای بیشتری را توصیف کنید. از کودک بپرسید «این چیست؟» و سعی کنید با اشاره به تصاویر و نامگذاری تصاویر توجه کودک را هم زمان به دیدن و شنیدن جلب کنید.
منتظر باشید
والد کم صبری نباشید. این روزها بیشتر والدین برای همه چیز عجله دارند. خود شما برای آموزش هر چیزی نیاز به دقت و توجه دارید، از کودک تازه وارد چه انتظاری دارید؟ شما باید صبور باشید و اجازه بدهید او در قالب وجودی خودش رشد کند. تلاش های شما باید این باشد که او را در محیطی غنی از ادبیات، کلمه و واژه قرار بدهید. اجازه بدهید این چیزها جذب کودک شوند. وقتی از کودک سوالی می پرسید صبر کنید. وقتی از او درخواستی دارید صبر کنید. بیشتر پدرومادرها بدون اینکه متوجه باشند اجازه ابراز وجود، بیان و حرکت را به کودک نمی دهند چون آنها وقت و حوصله اش را ندارند. صبر کنید تا ببینید، بشنوید واو بتواند عمل کند. اینکار به کودک شما انگیزه می دهد تا پیش برود. به ویژه برای کودکی که شما نگران تاخیر در زبان باز کردن یا هر مهارت دیگری در او هستید صبوری بسیار مهم است. اجازه بدهید که او انجام بدهد، حرف بزند و حرکت کند.
زمانی که به او آموزش می دهید باید صبور باشید تا پاسخ درست را از او بگیرید. به این دلیل که او خیلی کند است، حاضر جواب نیست و چابک نیست به کودکتان برچسب کم هوشی نزنید.
یادتان باشد که زبان باز کردن و حرف زدن آخر ماجرا نیست. وظیفه شما برای توسعه زبان کودک همچنان ادامه دارد. کودک را همیشه در محیطی غنی از ادبیات سالم و درست بار بیاورید. این کاری است که تا بزرگسالی باید انجام بدهید.
در نهایت اگر احساس می کنید فرزندتان در بیان کلمات مشکل دارد، حرف زدن را شروع نمی کند، ساکت است و تاخیر زیادی دارد حتماً این مساله را پیگیری کنید. اولین کاری که باید بکنید مراجعه به پزشک کودک است او راهکارهای بعدی را به شما خواهد گفت.
